Je lichaam is stiekem geleverd met een handleiding omtrent vruchtbaarheid: je bloedeigen cyclus! Als je de tekens leert kennen, de normale en niet zo normale kenmerken weet én de oorzaken die ten grondslag kunnen liggen aan bepaalde menstruatieproblemen, dan heb je goud in handen. Je eigen fertiliteitsfluisteraar. In dit artikel behandelen we alle aspecten van je menstruatie. Van korte, lange, heftige tot lichte menstruaties. Van poliepen tot PCOS. Van pilbloedingen tot oestrogeendominantie. Hierna ben je een pro op het gebied van je menstruatie, kun je de vinger leggen op jouw eigen menstruatieproblemen en zo meer grip krijgen op je vruchtbaarheid.
Je cyclus en vruchtbaarheid
In dit artikel gaan we de volgende menstruatieklachten bespreken:
- Anovulatie = geen eisprong. Je cyclus is dan onregelmatig of blijft uit.
- Lange cyclus (< 35dagen)
- Korte cyclus (> 21 dagen)
- Korte luteale fase
- Zware bloedingen
- Lichte menstruatie
- Tussentijds bloedverlies
- Menstruatie langer dan 7 dagen
- Veel bloedklonters
- Hevige krampen of pijn (tijdens je menstruatie, of tussenin)
- PMS klachten
Maar eerst: wat is een ‘normale’ cyclus?
Eisprong
In een normale cyclus heb je een eisprong. Ben je niet zwanger, dan heeft er geen innesteling plaatsgevonden. Het baarmoederslijmvlies wordt afgebroken en je krijgt je menstruatie.
Wel een bloeding maar geen eisprong, kan dat?
Ook al ga je niet ovuleren, je kan nog steeds een bloeding krijgen. Onder invloed van oestrogenen (oestradiol om precies te zijn) bouwt je endometrium namelijk op, en dat moet dan ook weer een keertje afgebroken worden. Je krijgt dan een bloeding. Maar let op: dat is dan NIET je menstruatie, maar gewoon een bloeding. Dat is nogal een belangrijk verschil, want je maakt geen extra progesteron aan bij zo’n bloeding. Gebruik je de pil, dan krijg je een ‘pilbloeding’, wat ook geen menstruatie is, want je ovuleert niet. En ook dan maak je geen extra progesteron aan.
Hoeveelheid eitjes.
Als volwassene heb je bij een normale cyclus maximaal twaalf ontwikkelende follikels in je eierstok, maar meestal zijn het er maar zes tot acht. Naarmate je ouder wordt, worden het er minder. Als tiener daarentegen, kan je er meer hebben, tot wel 25.
Duur van je menstruatie.
Je cyclus moet variëren tussen de 21 en 35 dagen. En dat wordt dan gerekend vanaf de eerste dag van hevig bloeden. De dagen dat je een paar druppels bloed verliest voorafgaande aan je menstruatie tellen dus niet mee. Pas als de sluizen goed openstaan begin je te tellen. Je luteale fase (de periode vanaf je eisprong tot aan je menstruatie) moet minimum 12 dagen zijn. Als je menstruatie cyclus langer is dan 35 dagen of korter dan 21 dagen, is de kans groot dat je niet ovuleert. Officieel heet dit een ‘anovulatoire cyclus’. Je hebt dan wel een bloeding, maar geen eisprong gehad. Maar juist die eisprong is nogal belangrijk voor je vruchtbaarheid, dat kun je zelf ook wel bedenken. Heb je steeds geen eisprong, dan is het belangrijk te achterhalen wat de oorzaak is. Zodat je daar wat aan kunt doen. Die oorzaken bespreken we allemaal verderop.
Tussentijds bloedverlies.
Het is ‘oké‘ om een paar dagen voordat je menstruatie doorzet al licht bloedverlies te hebben. Maar het betekent wel dat je progesteronspiegels hoogstwaarschijnlijk lager zijn dan normaal. Een beetje bloedverlies rond je ovulatie of innesteling kan ook voorkomen, niks om je druk om te maken. Maar tussentijdse bloedingen voor of na je eisprong zijn niet normaal en verdienen de nodige aandacht. Mogelijke oorzaken kunnen zijn: een goedaardig gezwel (poliep of myoom) in je baarmoeder, een anovulatoire cyclus, endometriose, adenomyosis, eierstok-cyste(s). Ja, een hele mond vol. Bij punt 7 lees je er meer over.
Kleur van het bloed en duur menstruatie.
Het bloed van een ‘normale’ menstruatie hoort helderrood en vloeibaar te zijn. Komt het in aanraking met zuurstof, dan wordt het donkerder. Dus het bloed van een uur oud op een inlegkruisje zal bruiner zijn dan vers bloed. In het begin kan menstruatiebloed wat rozig zijn en naar het einde toe wat bruinig, wat helemaal oké is. Bloedingen horen tussen de 3 à 7 dagen te duren. Heb je bruin bloed aan het begin van een menstruatie, dan is dat ‘oud’ bloed dat van de vorige menstruatie is blijven hangen en waar je lichaam eerst vanaf wil. Dit komt vaak voor bij vrouwen waarvan de baarmoeder wat naar achter gekanteld is. Maar dit heeft geen effect op je vruchtbaarheid!
Hoeveelheid bloed.
Je hoort gemiddeld zo’n 50ml aan bloed te verliezen gedurende je menstruatie. Minder dan 25ml is echt weinig en 80ml of meer behoort tot de categorie ‘zware menstruaties’. Maar tja, hoe meet je dit als je geen menstruatie cup gebruikt? Om je een idee te geven: 1 tampon (regular) kan ongeveer 5ml vasthouden. Een maxi tampon 10ml.
Hoe zit het ook al weer?
De rol van oestradiol en progesteron
Om te snappen waarom je misschien problemen hebt met je cyclus én waar je klachten vandaan komen, moeten we toch eerst even een lesje biologie over de werking van oestradiol en progesteron uit de kast trekken. Even doorbijten dus als biologie niet je favo vak was.
De hypothalamus, een klier in het midden van je hoofd, is de ‘grote regelaar‘ van je cyclus. Als die door omstandigheden niet meewerkt, gebeurt er weinig. Of helemaal niks. In normale omstandigheden geeft de hypothalamus een signaal naar de hypofyse – een klier die onder de hypothalamus ligt. Die hypofyse gaat dan het zogenaamde FSH hormoon produceren. Dat FSH hormoon wordt naar de eierstokken getransporteerd en zet de motor in een hogere versnelling. De eicelrijping neemt nu een vlucht. Ze gaan sneller rijpen om zich klaar te maken voor de ovulatie.
De meeste mensen denken dat de eicellen pas gaan rijpen na de laatste menstruatie. Noop. De eicellen worden al 100 dagen voor de eisprong ‘wakker’ uit hun winterslaap en beginnen zich voor te bereiden op de ovulatie. 100 dagen van tevoren dus! En die 100 dagen zijn superbelangrijk. In deze fase vindt de Meiose plaats. De wat? Een proces waarbij het genetisch materiaal tot tweemaal toe gekopieerd wordt. En het is cruciaal dat in dat kopieerproces geen foutjes sluipen.
Wat je in die 100 dagen doet en eet, heeft een grote impact op de gezondheid van je eicellen. En daarmee op je cyclus. Met andere woorden: wat je twee tot drie maanden geleden uitgespookt hebt, kan NU, je cyclus van deze maand beïnvloeden. Stof tot nadenken, niet?
Oestradiol
Maar goed, even terug naar FSH. Dat hormoon gooit dus de rijping van de zes à acht follikels die zich al aan het ontwikkelen waren in een hogere versnelling. Deze follikels gaan oestrogeen produceren. Om precies te zijn: oestradiol. Dat is een top oestrogeen dat ervoor zorgt dat je baarmoederslijmvlies goed opbouwt. Maar dat niet alleen. Het is ook een mood-booster (omdat het serotonine en dopamine doet stijgen) én zorgt voor meer libido, oftewel zin in vrijen. Oestradiol? Kom maar door hoor!
Baarmoederslijmvlies
Die piek in oestradiol zorgt ook voor vruchtbaar slijm. Je vaginale afscheiding wordt doorschijnend en rekbaar, net zoals het wit van een rauw ei. Dat is het signaal van je lichaam dat je eisprong eraan komt en dat je VRUCHTBAAR bent. Het moment is daar om te gaan ‘klussen’. Of de liefde te bedrijven. Of van bil te gaan, om het even heel plat te zeggen. Afijn, je snapt de boodschap. Eén van die groeiende follikels is ondertussen groter geworden dan de anderen en onderdrukt daarmee de rest van de follikels in hun groei. De afgifte van FSH wordt nu geremd en de afgifte van LH hormoon gestimuleerd. Het LH hormoon zorgt ervoor dat de dominantie follikel springt en de eisprong plaats vindt. Bingo!!
Progesteronproductie is als de elfstedentocht: voorbereiding is alles
Het lege eicelblaasje dat achterblijft na de eisprong gaat zich nu in één dag ontwikkelen tot een volledige doorbloedde, progesteron producerende klier van 4 centimeter doorsnee. Jawel. In de tijdspanne van één dag wordt deze klier, ook nog corpus luteum of het gele lichaam genoemd, gevormd. En kan het ook nog progesteron aanmaken. Progesteron is zo’n een hormoon waar je meer van wilt hebben. Maar daar gaat wel wat voorbereiding aan vooraf. Want hoe goed het corpus luteum zich ontwikkelt en hoeveel progesteron er wordt geproduceerd hangt af van de kwaliteit van het eicelblaasje waaruit de klier ontstond. En dat hangt weer af van hoe je gezondheid is én wat jij uitgespookt hebt qua lifestyle en voeding de laatste 100 dagen voor de ovulatie. De ontwikkeling van een eicelblaasje naar een 4 centimeter grote klier in één dag, daar is dus behoorlijk wat voorbereiding voor nodig. De Elfstedentocht win je ook niet zonder voorbereiding.
Waarom heb je progesteron nodig?
Eerst en vooral, het zorgt voor de uitrijping van het baarmoederslijmvlies. Het zorgt ervoor dat je baarmoeder een welkom plekje wordt waar zich straks een eventuele bevruchte eicel kan gaan innestelen. Verder is progesteron de tegenhanger van oestrogeen. Dat is super belangrijk. Oestrogeen zorgt voor groei, progesteron zorgt ervoor dat die groei niet uit de hand loopt zoals bijvoorbeeld het geval is bij poliepen, cystes en vleesbomen, maar ook bij hormoon gerelateerde kankers zoals baarmoederhalskanker of borstkanker. Verder zorgt progesteron voor het volgende:
.
- Het zorgt ervoor dat het endometrium intact blijft tijdens de zwangerschap. Bij tekort aan progesteron wordt het endometrium afgebroken en krijg je een miskraam.
- Het voorkomt een eisprong tijdens zwangerschap.
- Het speelt een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling van de foetus tijdens de zwangerschap.
- Het geeft je borstklieren het signaal zich klaar te maken voor melkproductie.
- Het zorgt voor een betere slaap.
- Het zorgt voor meer libido (zin om te vrijen).
- Het is een soort natuurlijk anti-depressivum doordat het in ALLO omgezet wordt:
Hallo Allo!
Progesteron heeft nog een functie. Het brengt je kop tot rust. Waardoor je je minder zorgen maakt. Minder angstig bent. En al die to-do-lijstjes plotseling minder belangrijk worden. Progesteron wordt namelijk omgezet naar ALLO. ALLO staat voor allopregnanolone. Dat is een hormoon dat kalmerend werkt op je zenuwstelsel. Lekker toch? Naast ALLO is er nog een hormoon dat voor rust zorgt in je bovenkamer, namelijk GABA. Hoe ALLO precies werkt weet men niet zeker, maar men veronderstelt dat ALLO aandokt op de GABA-receptoren in je hersenen. GABA is een hersenstof (neurotransmitter) die regelt dat je minder last van hebt van irritatie en angst, en dat je kan afswitchen in je hoofd. Het ontspanningshormoon zeg maar. Allo gaat zich binden aan de GABA-receptoren in je hersenen en zich gedragen als de eigen GABA van je hersenen. Waardoor je dus ook dat chill-effect hebt.
Maar, dames, als je de pil neemt krijg je dit effect niet. Helaas pindakaas. Hoezo niet dan? Nou, je hebt dan geen eisprong, dus geen corpus luteum én dus geen progesteron productie. In de pil zit wel synthetische progesteron, maar dat heeft vooral nare bijwerkingen in plaats van voordelen…
Synthetisch progesteron
Synthetisch progesteron dat je in een traject voorgeschreven krijgt (utrogestan, proginova, etc.), of dat in de pil zit heeft NIET hetzelfde kalmerende effect! Om een medicijn te kunnen trade-marken moeten fabrikanten iets aan de moleculaire structuur veranderen waardoor het niet meer bio-identiek is aan het soort progesteron dat je lichaam zelf zou produceren! Ze hebben daardoor deels een gelijkaardige werking, maar deels ook een tegenovergestelde. Zo kan de pil bijvoorbeeld de bloedstolling verstoren, depressie veroorzaken en je libido in de ijskast zetten. Proginova kan migraine, ernstige hoofdpijn of bloeddrukproblemen geven. Utrogestan kan voor maag- of darmklachten, misselijkheid, hoofdpijn of vermoeidheid zorgen. Allemaal moeten ze door je lever afgebroken worden. Als dat proces genetisch minder goed verloopt kan je daar ook klachten van krijgen. Umpf.
Menstruatiegedoe en wat het mogelijk zegt…
1. ANOVULATIE (GEEN OVULATIE)
Geen eisprong = geen kans om zwanger te worden!
Het is dus super belangrijk dat het goed zit met die eisprong. Of je al dan niet ovuleert kan je zien aan de stuctuur van je vaginale afscheiding. Die wordt vlak voor je ovulatie doorschijnend en rekbaar, net zoals het wit van een rauw ei. Je kan je ovulatie ook meten met een ovulatie test, die vind je bij de drogist. Of met een speciaal ontworpen medisch computertje, genaamd Daysy. Je temperatuur hoort ook wat omhoog te gaan na je eisprong. Is dat het geval, dan weet je dat je eisprong geweest is. Lees dit blog om meer te lezen over manieren om je ovulatie te checken. Een onregelmatige, vaak langere cyclus (dat wil zeggen: langer dan 35 dagen) met zware bloedingen is eveneens een indicatie dat je waarschijnlijk niet ovuleert. Maar hoe kom je dan aan die zware bloedingen? Nou kijk, doordat je geen eisprong hebt, maak je geen extra progesteron aan. Progesteron zorgt voor de uitrijping van het baarmoederslijmvlies, waardoor het dunner wordt. Zonder de verdunnende werking van progesteron moet dus een dikker baarmoederslijmvlies afgebroken worden wat resulteert in zwaardere bloedingen.
Anovulatie (=geen ovulatie) kan verschillende oorzaken hebben:
- PCOS. Een onregelmatige, lange of uitblijvende cyclus KAN duiden op PCOS. Dan heb je geen eisprong. Alles over PCOS of een onregelmatige cyclus plus wat je eraan kunt doen lees je hier.
- Na de pil. Als je stopt met de pil kan het zijn dat je menstruatie behoorlijk lang uitblijft of een hele poos (soms een half jaar of langer) onregelmatig is. Dat is post-pil-PCOS. Weet dat dit tijdelijk is! Tenzij je al PCOS had voordat je aan de pil begon, dan is het een ander verhaal. In verhouding heb je in het geval van post-pil-PCOS hogere LH niveau’s in je bloed dan FSH. Wat je dan beter niet kan nemen is het kruid vitex agnus castus omdat het LH nog meer naar omhoog kan gooien! Extra zink kan wel helpen (mijn voorkeur gaat uit naar nano zink met een beetje koper erbij – zie shop). Zorg er ook voor dat je dagelijks een beetje zetmelen aan je voedingspatroon toevoegt zoals (zoete) aardappel, pastinaak, pompoen. En: vermijd koemelkproducten en toegevoegde suikers.
- Pre-menopauze / laag AMH. De periode voordat je de menopauze ingaat kan je cyclus onregelmatig worden, en kan het zijn dat je af en toe niet ovuleert. De overgang begint meestal na je 40e, tenzij het in de familie zit en genetische factoren een rol spelen, dan kan het vroeger inzetten.
Voor je een medisch vruchtbaarheidstraject ingaat wordt in het ziekenhuis vaak je AMH waarde gemeten, door middel van een bloedtest. Deze waarde geeft een indicatie van je eicel reserve, oftewel of je al tegen de pre-menopauze aanhikt en hoe je zou reageren op hormoonstimulatie – of er veel of weinig eitjes zullen rijpen. Waarden onder de 1μg/L wijzen erop dat je de menopauze nadert. Maar…. AMH zegt niet alles en enkel een AMH meting zegt weinig over je vruchtbaarheid en of je al dan niet tegen de overgang aanhikt! Lees dit artikel over AMH. - Chronische stress. Na een periode van veel stress kan het zijn dat je menstruatie een paar keer uitblijft of onregelmatig wordt. De hypothalamus, een klier in het midden van je hoofd, is de ‘grote regelaar’ van je cyclus. In het geval van heel veel stress redeneert deze klier: ‘eerst overleven en dan voortplanten’, en trapt op de rem wat de energie voor je cyclus betreft. Waardoor die uitblijft. Want die energie moet nu gebruikt worden om meer van het stresshormoon cortisol aan te maken zodat je in een stressvolle periode op 110% kan blijven functioneren. Hoe je je cortisol niveau naar beneden? Zie het gratis online programma of online fertility yoga cursus.
- Een te traag werkende schildklier. Je schildklier heeft veel invloed op je cyclus en vruchtbaarheid. Ook al hebben ze je TSH en T4 gecheckt, dat wil niet altijd zeggen dat je schildklier tip top in orde is. Die twee waarden op zich zeggen namelijk bar weinig! Een te traag werkende schildklier vermindert de stollingsfactoren waardoor je zware bloedingen kan krijgen. Als je schildklier te traag werkt zal het ook de aanmaak van het stofje prolactine stimuleren. Prolactine onderdrukt je ovulatie. Het berooft ook je eierstokken van de cel energie die ze nodig hebben om te ovuleren en kan zo anovulatie (geen eisprong) veroorzaken. Verder kan een te traag werkende schildklier de oorzaak van miskramen zijn. Meer over de oorzaken waarom hij trager gaat werken, de impact op je vruchtbaarheid, wat je moet checken en wat je eraan kan doen lees je hier.
- Teveel Prolactine. Verhoogd prolactine productie heeft ook invloed op je cyclus omdat het de ovulatie onderdrukt. Prolactine is een hormoon dat zorgt voor de melkproductie in de borsten. Tot zo een drie maanden na het geven van borstvoeding is prolactine verhoogd. Dat is normaal. Maar het kan zijn dat je prolactine verhoogd is, ook al geef (gaf) je geen borstvoeding. Het wordt aangemaakt door de hypofyse, een klein orgaan in de hersenen. De oorzaak van sterk verhoogde aanmaak prolactine kan het gevolg zijn van een goedaardig gezwel in de hypofyse (prolactinoom). Matige verhoogde spiegels kunnen het gevolg zijn van een (milde) schildklierafwijking, alcohol, de pil, maagzuurremmers of medicatie zoals bloeddruk pillen (check met je arts!). Ook PCOS gaat soms gepaard met verhoogde prolactine spiegels. Meer over prolactine lees je hier.
- Te weinig eten. Eet je te weinig, dan kan het zijn dat je lichaam redeneert: de voorraadkast is amper gevuld voor dit lichaam, laat staan voor twee! Je bent dan aan het overleven, en dat krijgt voorrang op voortplanten. Dus, je cyclus wordt onregelmatig (langer dan 35 dagen) of blijft uit. Oh, en te weinig koolhydraten in je voedingspatroon (zoals het ketodieet voorschrijft!) kan ook zorgen voor een verstoorde cyclus. Just so you know.
- Teveel sporten. Meer dan 3 uur intensief sporten per week (daar rekenen we geen yoga of wandelen bij) kan je cyclus verstoren, zo wijzen onderzoeken uit. In dit artikel lees je alles over sporten als je zwanger wilt worden. https://wooman.nl/sporten-en-innsteling/
- Hypothalamische Amenorroe (HA). Blijft je cyclus 6 maanden of langer uit, dan spreekt men van secundaire HA. Primaire HA betekent dat je never-nooit geen menstruatie gehad hebt. Bij secundaire amenorroe blijft je menstruatie uit omdat je hypothalamus – om jou te beschermen – op de rem trapt. Oorzaken zijn chronische stress, vaak in combinatie met onvoldoende eten, of overmatig sporten. Door dit op te lossen moet je cyclus opnieuw regelmatig worden, tenzij er iets ernstig aan de hand is zoals een tumor.
- Coeliakie. Coeliakie is een chronische darmaandoening waarbij gluten leiden tot een aantasting van je darmslijmvlies. Gluten zit in bijna alle granen: tarwe, spelt, rogge, etc. Heb je coeliakie, dan maakt je lichaam stofjes aan die gaan reageren op eigen cellen. Wanneer het darmslijmvlies is aangetast, wordt het veel lastiger om belangrijke voedingsstoffen op te nemen. Je lichaam (of beter gezegd: je hypothalamus) gaat dan opnieuw op de rem trappen. Bij vrouwen met coeliakie komt dat op de rem staan 5 x vaker voor dan bij vrouwen die wel tegen gluten kunnen (*). Volgens de coeliakiestichting lopen zo’n 140.000 mensen in Nederland rond met (vage) gezondheidsklachten en hebben ze zonder het te weten coeliakie! Via deze online test op de coeliakiestichting site kan je erachter komen of dit mogelijk bij jou aan de hand is.
2. EEN CYCLUS LANGER DAN 35 DAGEN
Een cyclus langer dan 35 dagen is niet normaal en wijst op een cyclus zonder eisprong. Mogelijke oorzaken: zie alles wat we hierboven bij punt 1 besproken hebben.
3. EEN CYCLUS KORTEN DAN 21 DAGEN
Een cyclus die 21 dagen of korter is, is niet normaal en wijst op een cyclus zonder eisprong, zie punt 1, of op een korte luteale fase, zie volgend punt.
4. KORTE LUTEALE FASE
De fase vanaf de eisprong tot de menstruatie heet de luteale fase. Tijdens deze fase vindt de innesteling plaats. Daarom is deze fase uiterst belangrijk. Deze luteale fase moet minimum 12 dagen zijn, anders kan het baarmoederslijmvlies of endometrium niet voldoende opbouwen. En kan een bevruchte eicel zich niet goed innestelen. Het is dus belangrijk om te weten wanneer precies je eisprong is om vast te stellen of dit bij jou aan de hand is. Wordt het endometrium niet goed opgebouwd, dan heb je meestal een cyclus dan 21 dagen of korter, maar niet altijd. Je cyclus kan langer zijn dan 21 dagen maar je luteale fase alsnog korteen dan 12 dagen. Meten dus! Het hormoon progesteron speelt een heel belangrijke rol in de luteale fase. Progesteron zorgt er namelijk voor dat de uitrijping van het baarmoederslijmvlies goed verloopt. Is de luteale fase te kort en rijpt het baarmoederslijmvlies niet goed uit, dan noemen ze dat het ‘luteale fase defect’. De kans op zwanger worden is dan bijna nihil.
Wat veroorzaakt nu een luteale fase defect?
.
- Slechte kwaliteit corpus luteum. Het lege eicelblaasje dat achterblijft na de eisprong gaat zich in 1 dag ontwikkelen tot een volledige doorbloedde klier van 4 centimeter doorsnee, die progesteron produceert (ook wel het corpus luteum of het gele lichaam genoemd). Hoe goed het corpus luteum zich ontwikkelt en hoeveel progesteron er wordt geproduceerd hangt af van de kwaliteit van het eicelblaasje waaruit de klier ontstond. En dat hangt op zijn beurt weer af van wat jij uitgespookt hebt qua lifestyle (stress!) en voeding de laatste 100 dagen voor de ovulatie. Voor de ontwikkeling van een eicelblaasje naar een 4 centimeter grote klier in één dag, is dus behoorlijk wat voorbereiding nodig.
- Onvoldoende progesteron door chronische stress. Uit progesteron maak je ook stresshormonen aan. Stress snoept dus progesteron weg. Dan verloopt de uitrijping van het baarmoederslijmvlies minder goed. En daalt je progesteronspiegel sneller. En een daling van progesteron is dit een teken om de menstruatie op te starten. Chronische stress aanpakken is cruciaal in dit geval. Deze online yoga cursus kan je helpen. Verder kan het supplement Femme je helpen om je cyclus te reguleren doordat het stressverlagend werkt en de progesteronproductie ondersteunt.
- Wat kan er nog aan de hand zijn? Hoewel het luteale fase defect meestal veroorzaakt wordt door stress, kan ook PCOS, pre-menopauze, een trage schildklier, te hoge prolactinewaarden, te weinig eten en teveel sporten en coeliakie een rol spelen. Zie punt 1!
5. ZWARE MENSTRUATIES
Mogelijke oorzaken van zware menstruaties kunnen zijn:
- Geen ovulatie. Als je geen eisprong hebt zijn je menstruaties vaak zwaarder omdat je, doordat je geen extra progesteron aanmaakt. Progesteron zorgt voor de uitrijping van het baarmoederslijmvlies, waardoor het dunner wordt. Ook normaliseert het de bloedstolling. Zonder de verdunnende werking van progesteron moet er dus een dikker baarmoederslijmvlies afgebroken worden, wat resulteert in zwaardere bloedingen. Alle hierboven beschreven oorzaken van anovulatie kunnen een rol spelen bij zware menstruaties. Andere oorzaken kunnen zijn:
- Bloedstollingsproblemen. Als je een afwijkingen in de bloedstolling hebt met een grotere kans op spontane bloedingen, zoals bij de ziekte van Von Willebrand , hemofilie of immuun trombocytopenie (ITP) dan bloed je heftiger en langer dan normaal. Ga naar je arts, en kijk of je een doorverwijzing krijgt zodat er kan nagegaan worden wat er precies aan de hand is, en of er mogelijk een stollingsafwijking speelt. Die kans is er namelijk best wel. Marieke Knol van het Universitair Medisch Centrum Groningen deed onderzoek naar de connectie tussen zware menstruaties en bloedstollingsproblemen. Wat bleek? Bij 29% van de vrouwen die met klachten rondom zware menstruaties bij hun gyneacoloog kwamen, was een bloedstollingsprobleem de onderliggende oorzaak. Vaak ging het om een milde vorm van de ziekte Von Willebrand. Bij deze vrouwen is de menstruatie vanaf het eerste begin gepaard gegaan met hevig bloedverlies. Dat wil zeggen: 80ml bloed of meer per cyclus. Bloedstollingsproblemen worden bij veel vrouwen pas veel te laat ontdekt. Meestal pas na hun 40e, wanneer ze al jaren aan zware menstruaties erop hebben zitten. En dat terwijl, wanneer er sprake is van bloedstollingsproblemen, de klachten vrij eenvoudig te behandelen zijn! Knol pleit daarom ook voor veel sneller testen op bloedstollingsproblemen wanneer vrouwen zware menstruaties hebben. Een ander voordeel daarvan is dat het absoluut een pré is om te weten dat je bloedstollingsproblemen hebt wanneer een operatie aan de orde is. Weet je dit niet, dan kan het akelige gevolgen met zich mee brengen. (*)
- Oestrogeendominantie. ‘Oestrogeendominantie’ is een term die je steeds vaker hoort en die gerelateerd is aan tal van vrouwenklachten (PMS, endometriose, PCOS, cystes, etc). Negentig procent van de vrouwen die ik in mijn praktijk zie heeft hier last van! Eigenlijk gaat het er niet om dat je teveel oestrogeen hebt, maar dat de verhouding verstoord is tussen oestrogeen en andere hormonen. De reden hiervan kan zijn dat je teveel xeno-oestrogenen in je voeding hebt. Maar stress, je lever,- en darmwerking spelen ook een grote rol in het verhaal. Oestrogeendominantie zorgt voor ‘groei waar groei niet thuishoort’. Het stimuleert de groei van cystes, poliepen, endometriose, etc. Het zorgt ook voor een dikker baarmoederslijmvlies dan normaal en een verstoorde verhouding tot progesteron, waardoor je zwaardere menstruaties krijgt. Hoe dat in elkaar zit lees je hier.
- Vleesboom of poliep
- Vleesbomen worden ook fibromen of myomen genoemd. Onder invloed van teveel oestrogenen in je lichaam kunnen ze in je baarmoeder ontstaan na je 35e. Ze bestaan voornamelijk uit spier- en bindweefsel en voelen rubberachtig aan. Vaak zijn ze klein, heb je er meerdere en weet je zelfs niet dat je ze hebt. In 90 percent van de gevallen zitten ze in de spierwand van je baarmoeder, of aan de buitenkant van je baarmoeder, en beïnvloeden ze ook een mogelijke zwangerschap niet. Zitten ze echter aan de binnenkant van je baarmoeder dan kunnen ze heftige bloedingen veroorzaken. Afhankelijk van het type kunnen vleesbomen ook (hevige) pijnklachten veroorzaken. Hier lees je meer over de verschillende types vleesbomen.
- Poliepen zijn niet hetzelfde als fibromen. Een poliep in het endometrium is in bijna alle gevallen een goedaardige uitstulping van het baarmoederslijmvlies in de baarmoeder, of in het baarmoederhalskanaal. Ze zien eruit als een soort boompje of paddestoel. Als de poliepen groeien worden ze kwetsbaar en kunnen ze gaan bloeden. Vaak weet je niet eens dat je poliepen hebt. Toch kunnen ze verschillende soorten klachten geven zoals onregelmatige menstruatie, tussentijds bloedverlies, vaginaal bloedverlies na de menopauze, verlaagde vruchtbaarheid en hevig bloedverlies. Lees hier meer over poliepen.
De groei van poliepen en vleesbomen wordt gestimuleerd door een teveel aan oestrogenen, maar ook door vitamine D tekort. Vooral poliepen hebben de vervelende eigenschap dat ze terug groeien nadat ze medisch verwijderd zijn, tenzij je aanpassingen doorvoert in je voedingspatroon. Met je voeding kan je zorgen dat je oestrogeenhuishouding op orde blijft. Meer over vleesbomen, poliepen en wat je kan doen om ze in toom te houden, of zelfs te laten slinken, lees je hier.
.
- Endometriose. Endometriose veroorzaakt woekering van het baarmoederslijmvlies buiten je baarmoeder. Dit veroorzaakt ontstekingen en tijdens de menstruatie wordt dat extra pijnlijk. Andere symptomen van endometriose zijn zware bloedingen en hevige pijn. Ga naar je arts om te laten checken of je aan endometriose lijdt en lees dit artikel wat je er zelf aan kan doen. Een onstekingsremmend eetpatroon kan een wereld van verschil maken wat endometriose -en ook je vruchtbaarheid- betreft!
- Adenomyose. Ook dit is een vorm van endometriose. Het punt is dat deze variant, zelfs door artsen, vaak gediagnosticeerd wordt als vleesboom. De verwarring ontstaat omdat het endometrium in plaats van dat het zich, zoals bij endometriose, naar buiten toe hecht aan bijvoorbeeld de buikwand of bepaalde organen, naar binnen slaat en zich hecht tussen het spierweefsel van de baarmoeder. Een vleesboom bestaat uit spierweefsel, een adenomyoom niet. Die hecht zich er alleen tussen. Volgens Professor Edward Lyons van de University of Manitoba zou het overgrote deel van de vrouwen met een vergrote baarmoeder aan adenomyose leiden en geen vleesboom hebben. Ook deze vrouwen hebben te kampen met zware menstruaties, pijnklachten, chronische buikpijn en soms vruchtbaarheidsproblemen. Adenomyose komt hoofdzakelijk voor bij vrouwen vanaf 35 jaar – alhoewel dat geen garantie is dat het niet eerder kan gebeuren – en vermindert ietwat wanneer de overgang inzet.
6. LICHTE MENSTRUATIES
Lichte menstruaties (minder dan 50ml aan bloedverlies) worden ook wel oligomenorrhea genoemd. Er kunnen verschillende oorzaken zijn:
- Ze kunnen wijzen op tussentijdse bloedingen en zijn dus eigenlijk geen menstruatie, zie onder bij punt 7.
- Lichte menstruaties kunnen ook wijzen op anovulatie (cyclus zonder eisprong). Mogelijke oorzaken: zie punt 1.
- Syndroom van Asherman. Asherman wordt gekenmerkt door verklevingen in de baarmoeder, waarbij de wanden van de baarmoeder aan elkaar zijn geplakt. Als gevolg hiervan menstrueer je niet meer of nauwelijks. De verklevingen ontstaan soms na een ingreep, zoals een curettage vanwege een miskraam of om de placenta of restjes daarvan uit de baarmoeder te verwijderen. Maar het kan ook ontstaan na het weghalen van vleesbomen of poliepen in de baarmoeder. Wanneer je dit vermoedt kan het door een kijkoperatie vastgesteld worden. Meestal kan het operatief hersteld worden.
- Curettages. Na een curretage kan de basale baarmoederslijmvlies laag beschadigd raken waardoor het baarmoederslijmvlies minder goed opbouwt dan voorheen.
7. TUSSENTIJDSE BLOEDINGEN
Een beetje bloedverlies vlak voor je menstruatie, of rond de ovulatie of innesteling is niet abnormaal. In andere gevallen zijn tussentijdse bloedingen niet normaal. Mogelijke oorzaken kunnen zijn: een goedaardige gezwel (poliep of myoom) in je baarmoeder, een anovulatoire cyclus (zie punt 1), endometriose, adenomyose of eierstok-cyste(s). Maar ook chlamydia, een sexueel overdraagbare ziekte kan een oorzaak zijn. De pil kan ook voor tussentijdse bloedingen zorgen.
8. MENSTRUATIE LANGER DAN 7 DAGEN
Duurt je menstruatie langer dan 7 dagen, dan kunnen de oorzaken anovulatie zijn (zie punt 1), maar ook de oorzaken van zware menstruaties (zie punt 5) kunnen ervoor zorgen dat je langer gaat bloeden dan normaal: vleesbomen, baarmoederpoliepen, endometriose, adenomyosis, bloedstollingsproblemen en oestrogeendominatie.
9. VEEL BLOEDKLONTERS
Heb je op de dagen dat je menstruatie op z’n hevigst is toch wat kleine bloedklontertjes (niet groter dan 1,8mm), dan is dat normaal. Pfew. Het wil alleen zeggen dat de natuurlijke bloedverdunners van je lichaam niet zo goed hun werk konden doen omdat het vloeien te sterk was. Komen er echter grotere klonters bloed mee dan kan er meer aan de hand zijn. Volgende oorzaken kunnen zorgen dat je last hebt van meer bloedklonters dan wat normaal is: een vleesboom of baarmoederpoliep, oestrogeendominantie, endometriose, adenomyosis, lage progesteron spiegels door stress, pre-menopauze, een te traag werkende schildklier.
10. HEVIGE KRAMPEN OF PIJN – tijdens je menstruatie of er tussenin
In principe hoort een menstruatie vrijwel pijnloos te zijn, op wat krampen in je onderbuik of onderrug tijdens de eerste paar dagen na. Dat is normaal en zou je niet tegen hoeven te houden om semi normaal verder te gaan met je leven – op die ene chagrijnig snauw na :-). Maar heb je hevige pijn en kun je alleen maar als een foetus opgerold onder je dekbed liggen, dan is er meer aan de hand.
- Krampen. Gedurende je menstruatie produceert je lichaam stofjes, prostaglandines genoemd, die je baarmoeder aanzetten tot contracties. Sterke contracties kunnen tijdelijk je bloedtoevoer afknijpen waardoor je een golf van pijn kan ervaren. Met mate is pijn normaal. Als je niet meer kan functioneren van de pijn niet. Dit kan wijzen op een myoom (vleesboom) of baarmoederpoliep, endometriose, adenomyosis of een infectie (chlamydia bv).
- Rugpijn. Bij sommige vrouwen is de baarmoeder wat naar achter gekanteld. Dat kan tijdens de menstruatie voor rugpijn zorgen. Fertiliteitsmassage kan hierbij helpen..
- Pijn buiten je menstruatie om in je bekken kan wijzen op het prikkelbaar darm syndroom, maar ook op een myoom (vleesboom) of baarmoederpoliep, endometriose, adenomyosis of een infectie (chlamydia bv).
11. PMS KLACHTEN
PMS klachten zoals een kort lontje, acne, zweten ’s nachts, hoofdpijn, pijnlijke borsten, vermoeidheid, opgeblazen gevoel en slecht slapen zijn eigenlijk helemaal niet zo normaal als vaak gedacht wordt. Het kan toch niet zo bedoeld zijn dat vrouwen elke maand volledig door de mangel gehaald worden?! Deze klachten zijn vaak het gevolg van oestrogeendominantie. Ook bij gewichtstoename (vooral rond de buik, heupen en dijen) fibrocystische borsten, vleesbomen, endometriose, cystes, baarmoederpoliepen, abnormale menstruatie, verminderde zin in seks, depressie en angst speelt oestrogeendominantie een rol. Oestrogeendominantie betekent dat je hormoonbalans verstoord is als gevolg van verkeerde voeding, synthetische hormonen zoals de pil, of hormonen die je spuit als je in een traject zit. Maar ook stress, een lever die het moeilijk heeft met het afbreken van hormonen en darmflora die niet op orde is kunnen een oorzaak zijn. Dit invloed kan hebben op je vruchtbaarheid, met name de eicelkwailteit. Lees hier verder wat je aan oestrogeendominantie kan aan doen!
– REDACTIE WOOMAN –
.
Goed om te weten:
- Voor uitgebreide info over zwanger worden: zie Rika’s site, FitforFertility.nl
- Rika’s boek ‘Innesteling’ koop je hier of bij bol.com
