De eerstvolgende keer dat je van je huisarts een doorverwijzing krijgt om je progesteronwaardes te laten prikken, vraag jezelf dan af: “Wat is de juiste dag om de test te doen?”
Normaal wordt het meten van je progesteron op ‘dag 21’ van je cyclus aangeraden. Maar, dit geldt niet voor iedereen. Wil jij weten hoe dit in zijn werk gaat? Wij vertellen je er meer over.
De korte tijdsspanne van progesteron
Je maakt alleen progesteron aan tijdens de korte 10 tot 14 daagse periode ná de ovulatie, wat ongeveer de 10-14 dagen voor je menstruatie zijn. Dat is je luteale fase. Voor die tijd moet je niet verwachten om dit terug te zien in je testresultaten. Als je een langere cyclus hebt, zul je voor het overgrote deel van die cyclus geen progesteron hebben, en dat is helemaal normaal.
Als je je progesteron wilt laten meten, moet je dat doen wanneer progesteron het hoogst is. Dat is ongeveer in het midden van je luteale fase. Met andere woorden: 5-7 dagen na de ovulatie en 5-7 dagen voor je menstruatie.
Als je een regelmatige cyclus hebt, is het makkelijk om te achterhalen wanneer je de test moet laten uitvoeren. Kijk simpelweg naar de datum waarop je je eerstvolgende menstruatie verwacht en tel dan 7 dagen terug. Bijvoorbeeld:
- 21-daagse cyclus: Test ongeveer op dag 14
- 28-daagse cyclus: Test ongeveer op dag 21
- 35-daagse cyclus: Test ongeveer op dag 28
Dag 1 is de eerste dag waarop je echt bloedverlies hebt. De voorafgaande dagen met spotting of een lichte pré-menstruatie worden gerekend als de laatste dagen van je vorige cyclus.
Als je geen regelmatige cyclus hebt, is het lastiger om te bepalen wanneer je je progesteron moet laten testen. De beste optie is om erachter te komen wanneer je ovuleert en dan 5-7 dagen vooruit te tellen.
Hoe je je ovulatie achterhaalt
- Let op vruchtbaar slijm en eventueel pijnscheuten in je bekken. Wanneer je deze fysieke kenmerken van een mogelijke ovulatie ziet (en voelt), tel dan 5-7 dagen vooruit en laat je progesteron op die dag testen.
- Meet met LH ovulatie strips. Begin een paar dagen voordat je je ovulatie verwacht met testen. Wanneer je een dubbele streep op de teststrip ziet staan, wat betekent dat het LH hormoon stijgt, tel dan 5-7 dagen vooruit en laat je progesteron op die dag testen.
Let op: heb je PCOS, dan kun je geen LH ovulatie teststrips gebruiken, je LH hormoon zou namelijk chronisch verhoogd kunnen zijn – wat niks over een eventuele ovulatie zegt.
- Houd je basale lichaamstemperatuur bij. Gebruik een ovulatie thermometer en neem je temperatuur direct na het wakker worden op, voor je uit bed komt. Als je het elke ochtend bijhoudt, zul je zien dat je basale lichaamstemperatuur 0.5 graden stijgt na de ovulatie. Wanneer je die temperatuurstijging ziet, tel dan 5-7 dagen vooruit en laat op die dag je progesteron testen.
Let op: je basale lichaamstemperatuur bijhouden is super handig om je ovulatie en progesteron te achterhalen, zelfs als je geen bloedtest doet.
Check-in met je menstruatie
Wacht met het interpreteren van je testuitslagen tot je menstruatie daadwerkelijk begint. Vraag jezelf dan af: “heb ik de test binnen 14 dagen voor mijn menstruatie laten doen?”
Is dat niet het geval, dan is de test onbruikbaar. Hij kan niet gebruikt worden om een progesteron tekort of oestrogeen dominantie (30) te diagnosticeren.
ben je er zeker van dat je ovuleerd, maar word je niet binnen 14 dagen ongesteld, dan zou je zwanger kunnen zijn. Doe in dat geval een zwangerschapstest!
Wanneer het normaal is om geen progesteron te hebben
Er zijn drie situaties waarin je kunt verwachten dat je geen progesteron hebt. Een meting uitvoeren is dan onzinnig.
- Vóór de ovulatie (de folliculaire fase) heeft een progesterontest geen zin. En onthoud: als je een lange cyclus hebt, is je folliculaire fase óók lang – het overgrote deel van je cyclus.
- Als je Hormonale anticonceptie heeft een progesterontest geen zin. Bijna alle vormen van hormonale anticonceptie schakelen progesteron uit. De enige uitzondering is het hormoonspiraaltje (Mirena) (29), dat een bepaalde mate van ovuleren toestaat (maar geen regelmatige ovulatie).
- Tijdens de post-menopauze heeft een progesterontest geen zin. Tenzij je bio-identiek progesteron gebruikt, kun je ervan uitgaan dat je geen progesteron meer hebt na de menopauze. En zelfs als je bio-identiek progesteron (Prometrium of Utrogestan of een crème) (25) neemt, zouden je progesteronwaardes niet hoger moeten zijn dan 1.8 ng/mL (5.5 nmol/L)
Je progesteron resultaten interpreteren
Om de ovulatie te bevestigen: als je progesteronwaardes halverwege je luteale fase minder zijn dan 1.8 ng/mL (5.5 nml/L) betekent dat dat je niet geovuleerd hebt. In plaats daarvan had je een anovulatoire cyclus, waarin je dus niet ovuleerde.
Anovulatoire cycli (15) komen veel voor bij vrouwen met PCOS. In dat geval bestaat de oplossing uit het aanpakken van de onderliggende oorzaken van PCOS (13), zodat je weer kunt gaan ovuleren. Want door te ovuleren maak je progesteron aan.
Bovenstaande waardes gelden voor een progesteron bloedtest. Ik raad geen urine,- of speekseltesten aan om progesteron te meten.
Om optimale progesteronwaardes te bereiken: de optimale progesteronwaardes zijn hoger dan 8ng/mL of 25 nmol/L. En: hoe hoger hoe beter! Maar maak je niet al te druk als jouw waardes aan de lage kant zijn. Progesteron fluctueert nogal binnen een periode van 90 minuten, dus een laag-normale uitslag kan simpelweg betekenen dat je bloed precies op zo’n laag punt geprikt is.
Lees dit blog ook in het Engels op Lara’s site: The Right Way to Test Progesterone with Your Cycle
