Het hormoonspiraaltje (IUD) is anders dan alle andere vormen van anticonceptie. Het onderdrukt namelijk niet de ovulatie, waardoor je een natuurlijke cyclus behoudt. Een ander voordeel van het hormoonspiraaltje is dat het symptomen van endometriose kan verlichten en menstruatiebloedingen minder hevig maakt.
De voordelen van het hormoonspiraaltje:
- In vergelijking met pillen en implantaten levert het hormoonspiraaltje een lagere dosering anticonceptiemedicatie (leverorgestrel). De levonorgestrel-waarde die in het bloed gevonden wordt van Mirena gebruikers is ongeveer 1/10e van dat van pil gebruikers. Helaas kan ook die lage dosering zorgen voor stemmingssymptomen en andere bijwerkingen (zie hieronder).
- In tegenstelling tot veel andere vormen van anticonceptie, onderdrukt het Mirena spiraaltje de ovulatie en hormoonproductie niet volledig. Officieel onderdrukt het de ovulatie helemaal niet, maar tijdens een onderzoek kwam men erachter dat het de ovulatie wel degelijk onderdrukt. Namelijk 85% van de ovulaties in het eerste jaar (wanneer de dosis levonorgestrel hoger is) en 15% van de ovulaties in de jaren die volgen. Onthoudt dat de ovulatie cruciaal is (56) omdat het de enige manier is waarop wij oestradiol en progesteron kunnen maken.
- Het is effectiever dan bijna iedere andere vorm van anticonceptie, met een faalpercentage van slechts 0.7%.
- Nadat het spiraaltje ingebracht is, hoef je helemaal niks te doen of te nemen, en het blijft gedurende vijf jaar zitten.
- In theorie zou je vruchtbaarheid weer zoals vanouds moeten worden bijna direct na de verwijdering van het hormoonspiraaltje. In de praktijk kan het iets langer duren.
- Het maakt menstruatiebloedingen tot 90% lichter en dat is een groot voordeel voor vrouwen die te maken hebben met hevige menstruaties. Er zijn ook natuurlijke strategieën om hevige menstruaties te behandelen (26).
- Het kan sommige symptomen van endometriose verlichten. Voor andere manieren om endometriose te behandelen, lees ook: Immuunbehandeling bij endometriose (12).
De nadelen van het hormoonspiraaltje:
- Het anticonceptiemiddel levonorgestrel in het hormonale spiraaltje, is geen progesteron (17). De bijwerkingen van levonorgestrel zijn onder anderen acne, haaruitval (58), hirsutisme (baardgroei), depressie, angst, hoofdpijn, borstpijn, schimmelifecties, en gewichtstoename (48).
- Bij 5% van de gebruikers veroorzaakt het ovariële cystes.
- Het schaadt het vaginale microbioom en verhoogt het risico op schimmelinfacties en bacteriële vaginose.
- Het onderdrukt soms de ovulatie. Dus niet altijd, in tegenstelling tot de pil, een implantaat, injectie of de Nuvaring die de ovulatie altijd onderdrukken.
- Het kan een onregelmatige cyclus en spotting veroorzaken gedurende de eerste 3 tot 6 maanden dat je het spiraaltje gebruikt. Na die tijd kan het de bloedingen volledig onderdrukken, of je kan een lichte menstruatie hebben. (En mocht je het je afvragen – ja, die lichte bloedingen zijn het resultaat van een echte menstruatiecyclus, inclusief ovulatie en progesteron.)
- Het plaatsen van het spiraaltje kan pijnlijk zijn. Maar: het is een ingreep die je huisarts, gynaecoloog of verloskundige gewoon zelf doet, en die binnen een paar minuten voorbij is. Het is geen operatie. Je zal waarschijnlijk geadviseerd worden om pijnstillers (Ibuprofen bv) te nemen om kramp te verminderen. In sommige gevallen wordt er gebruik gemaakt van een lokale verdoving.
- Het zou eruit kunnen komen. De kans dat je lichaam het spiraaltje eruit werkt is ongeveer 5%, maar het komt meer voor bij jonge vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en vrouwen die het spiraaltje hebben laten zetten direct na de bevalling.
- Het kan het Bekkenontsteking (PID) veroorzaken, maar alleen in de eerste drie weken na plaatsing én wanneer je al last hebt van infecties zoals gonorroe of chlamydia.
- Er is een klein risico op perforatie van de baarmoeder, wat een operatie tot gevolg zou kunnen hebben. Perforatie van de baarmoeder komt voor bij 0.1 procent van de spiraalgebruikers (1/1000) maar de kans is iets groter wanneer je borstvoeding geeft.
- Als je het spiraaltje eruit wilt laten halen, moet je naar de huisarts toe. Lees ook mijn blog over het koperspiraaltje (51) voor meer informatie over het verwijderen van spiraaltjes.
- Het beschermt niet tegen seksueel overdraagbare ziektes.
- Het is riskanter als je borstvoeding geeft. Je hebt meer kans dat je lichaam het spiraaltje eruit werkt. En je hebt meer kans op perforatie van de baarmoeder wanneer je borstvoeding geeft. Bovendien komt levonorgestrel in de borstvoeding terecht en bereikt zo ook je baby.
De conclusie over het hormonale spiraaltje (Mirena)
Het hormoonspiraaltje is minder gezond dan niet-hormonale methodes zoals condooms, natuurlijke gezinsplanning, het Daysy apparaatje en het koperspiraaltje (51). Maar het heeft wel het voordeel dat het menstruaties veel minder zwaar maakt. En dat het pijn, veroorzaakt door endometriose of adenomyose, verlicht. Het hormoonspiraaltje kan een betere optie zijn dan een operatie, of andere hormonale anticonceptie.
Bovendien heb je met het hormoonspiraaltje in ieder geval sóms een ovulatie. Het is waarschijnlijk de beste optie van alle hormonale anticonceptiemiddelen.
Is het oké om menstruaties te onderdrukken?
Omdat het hormoonspiraaltje bloedingen onderdrukt, rijst ongetwijfeld de vraag: “is het oké om geen menstruatie te hebben?”
Je hoeft niet per se een menstruatiebloeding te hebben, en al helemaal geen pil-bloeding (wat überhaupt geen menstruatie is).
Maar, het is wel belangrijk om hormonen te hebben – en ovuleren is de enige manier om die te maken. Volgens endocrinoloog Professor Jerilynn Prior kan “een regelmatige menstruatiecyclus met een regelmatige ovulatie… osteoporose, borstkanker en hartaandoeningen voorkomen.”
Het hormoonspiraaltje is uniek, omdat het bloedingen onderdrukt, maar wél een ovulatie en natuurlijke cyclus toestaat. Dus als “onderdrukking van de menstruatie” je doel is, dan is het hormoonspiraaltje de enige manier om dat te doen.
En, onthou:
- Wanneer je de pil neemt, bloed je wel, maar heb je geen cyclus (15).
- Wanneer je een hormoonspiraaltje hebt, heb je wel een cyclus, maar soms geen bloeding.
Lees dit blog ook in het Engels op Lara’s blog: The Pros and Cons of the Hormonal IUD (Mirena, Kyleena, and Skyla)
