Fyto-oestrogenen zijn een speciale groep fytonutriënten die voorkomen in de meeste plantaardige voeding. De twee hoofdcategorieën zijn isoflavonen uit soja, en lignanen in zaden, volkoren granen, peulvruchten, fruit en groenten.
Ze worden fyto-oestrogenen genoemd omdat ze een interactie aangaan met de oestrogeenreceptoren, maar ze zijn geen oestrogeen. In feite binden ze zo licht aan oestrogeenreceptoren dat ze op een effectieve manier oestradiol blokkeren.
Daarom zouden ze beter anti-oestrogenen genoemd kunnen worden.
In een hoofdstuk genoemd “Landbouw en Selectie voor Hoge Levels Oestrogeen” zegt evolutionair bioloog Grazyna Jasienska dat de oermens hogere oestradiollevels ontwikkelde om zich aan te passen aan de landbouw en het fyto-oestrogeenrijke plantaardige voedsel. Met dat in je achterhoofd zou je kunnen stellen dat mensen waarvan de voorouders boeren waren, hormonaal meer afgestemd zijn op een relatief hoge fyto-oestrogeen inname, om zich te beschermen tegen hun eigen hoge oestrogeen.
Met andere woorden: het is prima om fyto-oestrogenen te eten zoals peulvruchten en zaden. Ze vormen een onderdeel van ons traditionele dieet, en ons hormonale systeem heeft zich daarop aangepast.
Hoe fyto-oestrogenen de gezondheid en hormonen van vrouwen kunnen ondersteunen
Voor vrouwen in de vruchtbare leeftijd, hebben fyto-oestrogenen een belangrijke oestrogeen balancerende werking. Ze ondersteunen een gezond metabolisme of ontgifting van oestrogeen. Fyto-oestrogenen uit de voeding kunnen zelfs sommige vormen van hormoon-gevoelige kanker voorkomen.
Hevige menstruatie. Over het algemeen maken fyto-oestrogenen menstruaties lichter, maar wanneer je erg veel fyto-oestrogenen binnenkrijgt, kunnen ze de menstruatie juist zwaarder maken omdat de ovulatie en progesteron onderdrukt worden. Dat is oa. de reden dat een veganistisch of puur plantaardig dieet voor menstruatieproblemen kan zorgen (10).
Endometriose. Over het algemeen zijn fyto-oestrogenen heilzaam wanneer er sprake is van endometriose, maar soja kan het juist erger maken. Een immuunreactie zou daar de reden van kunnen zijn. Lees ook Immuunbehandeling bij endometriose (12).
PCOS. Fyto-oestrogenen kunnen insuline resistentie verminderen en hebben een positief effect op het PCOS.
Hypothalamische amenorroe. Fyto-oestrogenen kunnen het oestrogeen tekort dat optreedt bij hypothalamische amenorroe niet corrigeren. De behandeling van hypothalamische amenorroe bestaat uit het stimuleren van de ovulatie door meer te eten. Lees ook Zo verhoog je je oestrogeen (11).
Menopauze. Tijdens de menopauze – wanneer de oestrogeenlevels laag zijn – kunnen fyto-oestrogenen een mild pro-oestrogeen effect hebben. Die gedachtegang heeft ertoe geleid dat soja naar voren is geschoven als een alternatief voor hormoontherapie. Helaas hebben verschillende grote onderzoeken de conclusie getrokken dat de isoflavonen uit soja weinig – of misschien wel helemaal niets – doen tegen de symptomen van de menopauze.
Schildklierziekte. Geconcentreerde extracten van isoflavonen uit soja kunnen de schildklierfunctie onderdrukken. Soja uit voeding is waarschijnlijk oké, zolang je ook genoeg jodium binnenkrijgt.
Ter conclusie: fyto-oestrogenen hebben normaal gesproken een heilzame werking op de hormoonbalans bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Ze hebben een mild pro-oestrogeen effect bij vrouwen in de menopauze, wat heilzaam kan zijn, en een pro-oestrogeen effect bij mannen en kinderen, wat in hoge doseringen schadelijk kan zijn.
Lees dit blog ook in het Engels op Lara’s site: How Phytoestrogens Can Lower Estrogen and Lighten Periods
